Na którą chorobę nowotworową Polacy chorują najczęściej i dlaczego?
W Polsce podobnie jak w innych krajach wraz z wiekiem wzrasta częstość występowania nowotworów złośliwych, osiągając szczyt w okresie między 65-75 rokiem życia. Polacy chorują najczęściej na raka płuca, gruczołu krokowego i pęcherza moczowego, Polki natomiast na raka piersi, płuca i trzonu macicy. Obecnie uważa się, że powstawanie chorób nowotworowych uzależnione jest od genetycznych predyspozycji człowieka, mniej eksponuje się wpływ czynników środowiska.
Czy nowotworom można zapobiegać? Jeśli tak, to w jaki sposób?
Tylko niektórym – tym, o których wiemy, że mają uwarunkowanie genetyczne (dziedziczne) i zostaną w porę zdiagnozowane. Mam tu na myśli dziedziczne postaci raka piersi, raka jelita grubego, raka rdzeniastego tarczycy. Dużo możemy zrobić w tym względzie sami poprzez odpowiedni aktywny tryb życia i zdrowe odżywianie – ograniczając spożycie tłuszczów zwierzęcych, wędzonych potraw, wysoko przetworzonej żywności, a przede wszystkim zlikwidowanie nałogu palenia tytoniu i spożycia wysokoprocentowego alkoholu. Jednym słowem powinniśmy więcej ruszać się, jeść więcej warzyw i owoców, nie palić i nie pić alkoholu. Trzeba również wspomnieć o prowadzonych na szeroką skalę programach przesiewowych raka jelita grubego, raka prostaty, raka piersi, raka szyjki macicy. To są badania mające na celu wykrycie choroby nowotworowej w stadium bezobjawowym, a więc najczęściej we wczesnej fazie, dającej najwięcej szans na wyleczenie. Informacje o takich badaniach pojawiają się w prasie, telewizji, Polacy są zapraszani listownie do poradni… Ważna jest więc świadomość pacjenta, aby nie bał się iść do lekarza, aby nie lekceważył pierwszych objawów choroby.
Jakie są najczęstsze objawy raka?
Przez wielu rak kojarzony jest z bólem. Jest to objaw zwykle zaawansowanej choroby. Nasz niepokój (i lekarza rodzinnego) powinny wzbudzić: stany podgorączkowe przebiegające bez cech infekcji, uporczywy kaszel, osłabienie, brak apetytu, trudności z połykaniem pokarmów, niezamierzona utrata masy ciała, kilkutygodniowa chrypka, pojawienie się guzka na skórze lub pod skórą, zmiana wielkości i zabarwienia znamion barwnikowych, pojawienie się nowych plam barwnikowych, zaburzenia w oddawaniu stolca – zmiana rytmu wypróżnień, biegunki
i naprzemienne zaparcia, wzdęcia brzucha, pojawienie się krwawień z naturalnych otworów ciała.
Dlaczego chorujemy na nowotwory?
Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na takie pytanie. Wiemy już jak dochodzi do powstania choroby nowotworowej, dlaczego dochodzi do transformacji nowotworowej komórki, ale nadal nie wiemy dlaczego tak się dzieje, że jedna komórka potrafi naprawić pojawiający się błąd w genie, czyli mutację, a inna nie i dochodzi wówczas do nieograniczonego podziału komórki i w ten sposób do tworzenia się guza nowotworowego z całymi dalszymi następstwami dla chorego.
Czy da się całkowicie wyleczyć chorobę nowotworową?
Tak. Wyniki leczenia nowotworów stopniowo poprawiają się. Mówi się nawet, że rak to choroba przewlekła. W onkologii przyjęło się okres 10- ciu lat za okres całkowitego wyleczenia z choroby nowotworowej. Na świecie udaje się wyleczyć do 60% chorych, u nas niestety mniej – około 40%. A więc jest dużo do poprawy. I nie chodzi tu tylko o sprzęt, nowoczesne centra diagnostyczno – lecznicze, ale przede wszystkim o poprawę wczesnej wykrywalności, profilaktykę i większą świadomość społeczeństwa i szkolenie lekarzy pierwszego kontaktu. Lekarz rodzinny nie powinien „odkładać” myśli , że ma chorego na nowotwór złośliwy, stosować długotrwałej diagnostyki i prób wielu metod leczenia w przypadku dłużej trwających objawów.
Jak długo może trwać terapia? Czy można powiedzieć, że ktoś, kto przeszedł terapię jest już całkowicie wyleczony i nie zagraża mu nawrót choroby?
Leczenie chorego jest najczęściej wielomiesięczne. Chory poza zabiegiem operacyjnym jest poddawany leczeniu uzupełniającemu – chemioterapią i radioterapią, niekiedy istnieje konieczność zastosowania takiego leczenia przed zabiegiem operacyjnym. Swoim pacjentom mówię o konieczności długiego leczenia, chory musi mieć czas na zaplanowanie swojego życia rodzinnego.
Po zakończonym leczeniu chory zgłasza się do nas na badania kontrolne; ich częstość jest uwarunkowana okresem od zakończonego leczenia. Oczywiście przypadku pojawienia się powikłań lub niepokojących objawów pacjent zgłasza się natychmiast do lekarza prowadzącego. Chory musi mieć świadomość, że również wiele lat po zakończeniu leczenia może dojść do nawrotu choroby. Stąd konieczność regularnych, zaplanowanych wizyt w poradni onkologicznej.
Ile w Polsce jest klinik onkologicznych?
Nie znam dokładnej odpowiedzi. W każdym mieście akademickim działają kliniki onkologiczne, ponadto są Regionalne Centra Onkologiczne zapewniające leczenie onkologiczne na obszarze danego województwa. W ostatnich latach pojawiło się również kilka prywatnych klinik onkologicznych.
To dużo czy mało?
Jak na warunki europejskie nie mamy się czego wstydzić. Kliniki i centra onkologii oferują leczenie na najwyższym poziomie. Problem tkwi w dostępności do badań, diagnostyki, a wiec czasami w zbyt długim czasie od rozpoznania choroby do leczenia.
Nowa klinika będzie nowocześniejsza od pozostałych? Co będzie ją wyróżniało?
Nasz ośrodek oferuje pacjentom możliwość diagnostyki i terapii w zakresie chorób nowotworowych. Współpracuje z nami wielu znakomitych specjalistów z zakresu radiologii, patologii oraz chirurgii onkologicznej. Oferujemy pełny zakres diagnostyki i leczenia chorób piersi z wykorzystaniem najnowocześniejszego sprzętu. Istnieje również możliwość przeprowadzania zabiegów operacyjnych w znieczuleniu miejscowym i ogólnym.
Dziękuję za rozmowę.
lek. med. Artur Kruzel
Specjalista chirurgii onkologicznej z 15 letnim doświadczeniem w tej dziedzinie. Na stałe pracue w Dziale Chirurgii Onkologicznej Świętokrzyskiego Centrum Onkologii. Doświadczenie i wiedzę w rozpoznawaniu i leczeniu nowotworów złośliwych zdobywał podczas licznych kursów, kongresów krajowych i zagranicznych. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej (PTCHO) i Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej (ESSO)
lek.med. Artur Kruzel, przyjmuje także w nowootwartej poradni specjalistycznejPROMONT-MED. – Centrum Usług Medycznych, ul. Chęcińska 40A, 25-020 Kielce.
